Het moet minder
In deel 1 van ons dossier vertelden we al dat we steeds beter worden in het inzamelen en recycleren van onze flesjes om er nieuwe flesjes van te maken. Maar hoewel we zo dus minder fossiele brandstoffen gebruiken én de CO2-uitstoot verkleinen, zijn we het er als sector ook over eens dat we waar mogelijk het gebruik van overbodig plastic moeten vermijden.
Want het voorkomen van afval aan de bron is een effectieve manier om de impact op het milieu te minimaliseren. We proberen dus zoveel mogelijk ‘oververpakte’ goederen te vermijden.
Daarom zijn de producenten op zoek gegaan naar manieren om minder plastic te gebruiken voor de flesjes én de secundaire verpakkingen (het plastic rond de flessen om ze bij elkaar te houden in multi-packs). Hiervoor zijn heel wat innovatieve oplossingen gevonden.
Lichter of weglaten
Eerst en vooral is er hard gewerkt aan het verlichten van de pet-flessen. Dit heeft zowel een voordeel op de hoeveelheid gebruikt plastic als op de CO2-uitstoot van het transport, aangezien deze dan ook lichter worden. Verschillende producenten tonen dit aan met enkele concrete cijfers: “wij zijn er bij Spadel op groepsniveau in geslaagd om sinds 2018 7% plastic te besparen of 2.000 ton in totaal door onze verpakkingen te verlichten. Tussen 1971 en 2021 is de 1,5L fles van SPA® Reine maar liefst 53% lichter geworden door de helft minder plastic te gebruiken”, vertelt Christophe Scharpé, head of corporate affairs bij Spadel. “En tegen 2025 willen we nog eens 8% plastic voor eenmalig gebruik verminderen.” Ook bij Sources ALMA kunnen ze vergelijkbare cijfers voorleggen: hun 1,5 liter-flessen zijn in 25 jaar tijd ook de helft lichter geworden. Nestlé Waters heeft in 2021 liefst 700 ton aan plastic verminderd in Europa door verpakkingen lichter te maken en ook Danone Waters zet hierop in. Coca-Cola heeft het gewicht van zijn flesjes de afgelopen jaren met 30% doen dalen.
Ook andere innovaties en ‘redesign’ helpen om plastic te besparen. Zo gebruikt Coca-Cola bijvoorbeeld jaarlijks in Europa 3500 ton plastic minder door een aanpassing van het design van de dopjes op zijn flesjes.
De producenten kijken ook naar de secundaire verpakkingen rondom de drankjes. Waar mogelijk worden deze weggelaten. Of vervangen door andere materialen. Zo bespaart Coca-Cola bijvoorbeeld jaarlijks 80 ton plastic door de plasticfolie rondom blikjes sinds 2019 te vervangen door karton.
Hervulbare flessen of bulk
Een andere optie is uiteraard het gebruik van hervulbare flessen. Hier wordt op dit moment uitvoerig onderzoek naar gevoerd. Want hier moet goed over nagedacht worden. Al te makkelijk wordt aangenomen dat bijvoorbeeld hervulbare glazen flessen per definitie duurzamer zijn dan plastic flessen. Hoewel ze een deel van de oplossing kunnen zijn, zeker in een kleine regio als België waar minder ver transport vereist is, dient dit toch genuanceerd te worden. Glazen flessen zijn bijvoorbeeld zwaarder om te vervoeren en vergen meer transport omdat je minder flessen in één vrachtwagen krijgt. Zo verhogen ze dus de CO2-uitstoot. Bovendien moet je dit volume twee keer vervoeren – ze zijn namelijk niet samendrukbaar zoals pet-flessen – als je ze weer ophaalt voor hergebruik.
Dus bekijkt de sector andere mogelijkheden om zowel herbruikbare flessen aan te reiken én het transport en de CO2-uitstoot laag te houden. Een piste hierbij – voornamelijk bij de frisdrankproducenten – zijn de ‘dispensed solutions’ waarbij frisdrank kant-en-klaar via machines wordt aangeboden (het systeem zoals we het kennen van bij de fastfood-ketens) en waar je een (eigen) herbruikbare fles aan kan vullen. Op deze manier moet er geen extra transport ingezet worden om de hervulbare flessen/bekers in te zamelen, maar gaan ze gewoon telkens met de consument mee. Deze oplossing kan zowel een optie zijn voor on-the-go als thuis, waar je dan zelfs helemaal geen fles meer nodig hebt. Daarnaast heeft PepsiCo in 2018 SodaStream overgenomen waarmee ze consumenten de optie bieden om hun drank op te personaliseren vanuit huis, zonder flessen uit wegwerpplastic te gebruiken.
De mineraalwaterproducenten kijken voornamelijk naar bulkverpakkingen om het aantal plastic flessen te verminderen. Sources ALMA biedt bijvoorbeeld haar Cristaline-water aan in verpakkingen van 5 en 8 liter, wat een hele besparing aan plastic oplevert. Danone Waters (B Corp gecertificeerd in België) heeft begin 2021 evian® gelanceerd in een waterfontein van 6L, gemaakt uit 100% rPET, die 30% minder plastic bevat dan een 6-pack van 1L evian flessen.
Spadel (eveneens B Corp gecertificeerd in België) heeft zeer recent de ‘Eco Pack’ op de markt gebracht voor Spa Reine, een kartonnen doos met een kraantje. “Deze 5 liter-verpakking bestaat uit 65 % minder plastic dan een pak van 6 plastic flessen en laat de koolstofvoetafdruk met 40 % dalen vergeleken met een krat van 6 glazen statiegeldflessen”, legt Christophe Scharpé, head of corporate affairs bij Spadel, uit. De verpakking is ook 100% recycleerbaar: de doos kan meegegeven worden met papier en karton-afval en de flexibele plastic zak aan de binnenkant kan mee in de blauwe pmd-vuilniszak.
DUS: hoe zullen we minder plastic gaan gebruiken?
- Door flessen lichter te maken en zo dus ook minder plastic te gebruiken
- Door secundaire plastic verpakkingen te verminderen, weg te laten of te vervangen door andere materialen
- Door op langere termijn te kijken naar hervulbare flessen en dispensed solutions (frisdranken) of bulkverpakkingen (mineraalwaters)