Onze drankverpakkingen mogen geen afval meer worden dat in de natuur en oceanen terechtkomt. Daar is onze hele sector het roerend over eens. Daarom wordt er op vele vlakken actie ondernomen om het gebruik van (nieuw) plastic te verminderen, beter in te zamelen en te recycleren, te hergebruiken en drankverpakkingen te innoveren. Maar welke inspanningen leveren onze drankenproducenten dan allemaal om hun flesjes weer in te zamelen en te recycleren? Hoe ver staan ze in het verduurzamen van hun verpakkingen? En hoe zien ze de verpakking van de toekomst? De antwoorden vind je in dit ‘Dossier Duurzame Drankverpakkingen’. Lees nu deel 1 van dit dossier:
- Hoe maken we van elk flesje weer een flesje?
Gemaakt om te recycleren
De hele sector is het erover eens dat het de ultieme ambitie is om onze verpakkingen volledig ‘circulair’ te maken. Of simpel gezegd: van elk flesje weer een nieuw flesje te maken***. Zodat geen enkele verpakking nog achterblijft in de natuur of ergens waar het niet hoort.
Hierbij spelen verschillende systemen en actoren een rol. Eerst en vooral moeten de flesjes op zo’n manier gemaakt worden dat ze makkelijk te recycleren zijn, volgens ‘design-for-recycling-principes’. Hierin is de afgelopen jaren stevig geïnvesteerd. Zo zullen tegen 2025 alle flesjes van drankenproducenten als Coca-Cola, PepsiCo, Nestlé, Spadel, Danone en Sources ALMA volledig recycleerbaar zijn. En er wordt ook rekening gehouden met recyclage van bij het productieproces. Zo zijn bijvoorbeeld de iconische groene Sprite- en 7UP-flessen intussen transparant gemaakt omdat ze zo na recyclage meer bruikbaar rpet (gerecycleerde pet) opleveren om nieuwe flesjes van te maken.
We willen élk flesje terug
Maar om de flesjes te kùnnen recycleren na gebruik, moeten ze eerst allemaal ingezameld worden. Hiervoor zetten de producenten eerst en vooral de kracht van hun merken, hun producten en hun communicatie in om de consument te sensibiliseren om de flesjes na gebruik in de blauwe zak te verzamelen of on-the-go in de daarvoor bestemde vuilnisbakken. Zo roepen de producenten de consument via grootse reclamecampagnes, acties én op de verpakkingen op om de flesjes in de juiste vuilnisbak te gooien en te recycleren. “Het is belangrijk dat wij onze verantwoordelijkheid nemen om mee te sensibiliseren rond zwerfvuil om zo te voorkomen dat onze verpakkingen in de natuur terechtkomen”, legt Eva Lefèvre, director Public Affairs, Communication & Sustainability van Coca-Cola Europacific Partners, uit. “Daarom zetten we ook onze marketingcampagnes mee in om deze boodschap over te brengen: help ons om te recycleren. Ook op de flessen roepen we daartoe op.”
Zo goed als alle producenten steunen bovendien zeer actief initiatieven om zwerfvuil op te halen, zowel lokaal als internationaal. Zo is er de lokale samenwerking met de Click van Fost Plus, een digitale applicatie die mensen motiveert om zwerfvuil op te ruimen. Daarnaast zijn er partnerships met bijvoorbeeld Plastic Whale, The Recycling Partnership, River Cleanup, Plastic Bank, Natuurpunt… En er zijn ook heel wat allianties gesloten zoals The Shift, The Alliance against Plastic Waste, The Recycling Partnership…
“Een flesje mag inderdaad nooit meer als afval gezien worden, daar geloven we sterk in. Daarom moet het een bepaalde waarde krijgen in de ogen van de consument”, geeft Rozanne Drost, duurzaamheidsmanager van PepsiCo, aan. “Het systeem van de blauwe zak van Fost Plus werkt zeer performant, zeker voor de consumptie van huishoudens. Op deze manier halen we het overgrote merendeel van de flesjes op. Maar on-the-go komen toch nog een heel aantal flessen niet terecht waar het hoort. Hier hebben we de voorbije jaren als industrie al hard aan gewerkt en samen ambitieuze doelstellingen afgesproken om de inzameling van lege drankverpakkingen zo hoog mogelijk te krijgen. Zo zal je vandaag bijvoorbeeld op steeds meer evenementen de inzamelpunten voor lege flesjes of bekers mee geïntegreerd zien in de volledige ervaring van het event. ”
“Ook onze ambitie is om volledig circulaire verpakkingen te bereiken”, geeft Veerle Lenaerts, marketing manager Nestlé Waters Benelux, aan. “Dit betekent dat we ons engageren om het inzamelpercentage van verpakkingen te verhogen zodat het materiaal kan hergebruikt worden om nieuwe flessen van te maken. Daarom ondersteunen ook wij inzamelsystemen met als doel om minstens 90% van de verpakkingen op te halen voor recyclage.”
Ook werken producenten aan manieren om de dop en het label van de flessen beter recycleerbaar te maken én om ze beter te recycleren. Eén van de innovaties die hiervoor in de pijplijn zit en die vanaf juli 2024 ook wettelijk verplicht zal zijn volgens de Europese Single Use Plastic-richtlijn, is de zogenaamde ‘tethered cap’, een dop die is vastgemaakt aan de fles. Je kan deze dop er dus niet meer volledig afdraaien, zodat deze altijd samen met de fles ook weer in de blauwe zak gesorteerd wordt en niet meer zo makkelijk als afval in de natuur terechtkomt.
Nieuwe flesjes uit gerecycleerde pet
Dat elk flesje weer ingezameld wordt, is ook belangrijk om er weer nieuwe flesjes van te kunnen maken. Als je drankflesjes weer kan ophalen en recycleren, levert dit hoogwaardig gerecycleerd plastic (rpet) op dat je weer kan gebruiken voor nieuwe flesjes. De sector schakelt immers steeds meer over op flesjes uit 100% gerecycleerd plastic. Voor ongeveer een derde van de flessen van frisdrank- en watermerken in België en Luxemburg wordt intussen zelfs helemaal geen nieuw plastic (uit fossiele brandstoffen) meer gebruikt*. Zo bevatten onze plastic drankverpakkingen in België intussen gemiddeld 35% rpet**. We zijn hiermee een voorloper in Europa, waar dit slechts 17%** is. Dit levert ook een enorme besparing aan CO2-uitstoot op. Een fles uit 100% gerecycleerd plastic heeft immers een CO2-voetafdruk die tot 70% lager is dan nieuw plastic gemaakt van fossiele grondstoffen, zo blijkt uit berekeningen van Coca-Cola. De meeste grote frisdrank- en waterproducenten hebben overigens de ambitie om tegen 2025 volledig of grotendeels over te schakelen op 100% gerecycleerd pet in al hun flesjes en zo dus volledig circulair te gaan werken.
En de producenten kijken ook verder dan enkel de flesjes. Ze zetten ook volop in op de secundaire verpakkingen zoals de plastic film rondom multipacks. Hier gebruiken verschillende producenten voor bepaalde merken al hoge percentages gerecycleerd materiaal, tussen de 50 en zelfs 100%. En er wordt ook gekeken naar innovaties om dop en label uit volledig gerecycleerd plastic te kunnen maken.
Om te garanderen dat er genoeg rpet beschikbaar is op de markt om de overgang te maken, investeren de drankenproducenten ook in onderzoek en samenwerkingen met wetenschappelijke partijen en start-ups. Zo wordt bijvoorbeeld geïnvesteerd in onderzoek naar depolymerisatie-technieken. Dit zijn technieken waarbij plastic weer wordt herleid tot moleculair niveau, zodat vanuit de moleculen weer nieuw plastic gemaakt kan worden. Dit zorgt ervoor dat ook plastic dat eerst niet geschikt was voor voedingsproducten daar wel voor in aanmerking kan komen.
Ook zelf rpet produceren behoort tot de mogelijkheden voor de drankenproducenten. In 2023 komt er een eerste fabricage-eenheid voor rpet in België, in Saint-Yorre vlakbij Charlerloi, in partnership met Veolia Belux. “Op deze manier hebben we de garantie dat we kwalitatief gerecycleerde pet kunnen maken van de flessen die ingezameld worden via de blauwe zak, dat geschikt is voor gebruik voor nieuwe drankflesjes. En we garanderen zo ook de beschikbaarheid, een korte keten en de traceerbaarheid van het gerecycleerd plastic”, legt directrice RSE et communication Agnès Jacquot van Sources ALMA uit. “Dankzij deze allereerste Belgische pet-recyclage-fabriek zullen we de pet-flessen die in België ingezameld worden sneller en makkelijker kunnen omvormen tot recyclaat waarvan we opnieuw drankflessen uit rpet kunnen maken voor de Belgische markt.”
We doen er als sector dus alles aan om zo snel mogelijk van elk flesje weer een flesje te kunnen maken.
DUS: hoe maken we van elk flesje weer een flesje?
- Door al bij het design van verpakkingen rekening te houden met recyclage
- Door te sensibiliseren tegen zwerfvuil én te investeren in opruim-initiatieven
- Door het inzamelsysteem van drankverpakkingen nòg méér performant te maken
- Door steeds meer gerecycleerd plastic te gebruiken in plaats van nieuw plastic voor onze flesjes
*Met uitzondering van dop en label
**Cijfers 2021 Eunomia Rapport rpet
***Met uitzondering van het normale verlies in het huidige recyclageproces