Er worden in dit land hoge belastingen geheven op niet-alcoholische dranken. Consumenten betalen btw, verpakkingsheffing en voor frisdranken komt daar nog eens de zogenaamde gezondheidstaks (ook bekend als de ‘suikertaks’) bovenop.
Sinds 2015 zijn de accijnzen op frisdranken meer dan verdrievoudigd. Als gevolg van de hoge Belgische indirecte belastingen zijn de mineraalwaters en vooral de frisdranken (omwille van de gezondheidstaks dus) goedkoper in de buurlanden dan in België. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven onderzocht onder meer de heffingen op limonade (7 gram suiker per liter) in Belgiē en onze buurlanden en ontdekte dat de belastingen op deze productcategorie in geen enkel van de buurlanden zo hoog liggen als in België. In Duitsland en in het Groothertogdom Luxemburg worden trouwens helemaal geen accijnzen geheven op frisdranken.
28% koopt in het buitenland
Als gevolg van het prijsverschil tussen de verschillende landen gaat 28 procent van de Belgen wel eens frisdranken of natuurlijke mineraalwaters in het buitenland kopen. Wat gebeurde bij het sluiten van de grenzen in 2020 omwille van de pandemie illustreert op pijnlijke wijze de omvang van het probleem omdat de voedingsaankopen van de Belgen in eigen land tussen het einde van het eerste en het einde van het tweede trimester van dat jaar 15 procent stegen terwijl de aankopen van Belgen in de supermarkten in de buurlanden met 51 procent daalden (bron: Advies van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en KMO over de fysieke grensaankopen).
Nutteloze indirecte belastingen
Door de groeiende grensaankopen lijden niet enkel de fabrikanten en kleinhandelaars omzetverliezen, maar verliest de staat ook inkomsten. In 2019 bedroeg het het totale verlies aan overheidsinkomsten door de grensaankopen 215 miljoen euro. Is er dan geen enkel voordeel aan de hoge heffingen? Nee, niet echt. De consumptie van frisdranken kende in de afgelopen jaren alvast geen daling en de verpakkingsheffing wordt geïnd door de federale overheid (en niet de regionale overheden die bevoegd zijn voor zwerfvuil) die de opbrengst zonder meer bij de algemene inkomsten rekent.
Niet omwille van, maar men zou bijna kunnen stellen ondanks het fiscale beleid van de overheid, ondernamen de fabrikanten de afgelopen jaren bijzondere inspanningen op het vlak van duurzaamheid en volksgezondheid. Op het vlak van duurzaamheid werd fors geïnvesteerd in de inzet van gerecycleerde (rPET) en biodegradable verpakkingen en droeg de industrie bij aan Fost Plus en Groene Punt (ophaling) en Mooimakers en BeWapp (opruimen). Daarnaast werd de keuzevrijheid van de consumenten ook uitgebreid met de herformulering van frisdranken die door het gebruik van kunstmatige zoetstoffen nu minder suiker (en dus minder calorieën) gingen bevatten. Mocht de onfaire fiscale concurrentie met de buurlanden nu weggenomen worden, dan zouden de bedrijven nog meer middelen hebben voor deze investeringen.
Nood aan fiscale hervormingen
De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO vraagt de overheid om fiscale hervormingen die voor de bedrijven (zowel de fabrikanten als de kleinhandel) het level playing field moet herstellen. Concreet stelt de raad voor om
- de gezondheidstaks te verlagen en die op een niveau te brengen dat vergelijkbaar is met dat van de buurlanden
- de verpakkingsheffing te herzien en de inkomsten ervan te bestemmen voor een nog meer circulaire verpakkingen beheer
- geen enkele nieuwe taksen of accijnzen op niet-alcoholische dranken te heffen
VIWF waardeert het groeiende bewustzijn rond de schadelijke effecten van de hoge indirecte belastingen in dit land op de natuurlijke mineraalwaters en de frisdranken. Nu komt het erop aan dat de aanbevelingen van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en KMO en vele andere partijen die de afgelopen jaren hun bezorgdheid geuit hebben over de grensaankopen, niet in de wind geslagen zullen worden.
Het integrale advies over de fysieke grensaankopen van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO vind je hier.
Het integrale verslag met een vergelijking van de heffingen en grensaankopen voor een reeks drank artikelen van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven vind je hier.