Er worden in België torenhoge belastingen geheven op niet-alcoholische dranken. Er is uiteraard btw die van toepassing is op alle producten die verkocht worden en daarnaast heb je ook een verpakkingsheffing. Voor frisdranken komen daar ook nog eens de zogenaamde ‘gezondheidstaks’ bovenop.
Sinds 2015 zijn de accijnzen op frisdranken net door die ‘gezondheidstaks’ zelfs meer dan verdrievoudigd. Inflatie is hier het logische gevolg van. Die liep bijvoorbeeld in het tweede kwartaal van 2018, een jaar waarin de accijnzen op frisdranken bijna verdubbeld werden tot 11,92 cent per liter, op tot 3,0 procent terwijl de prijzen in de buurlanden met slechts 1,3 procent stegen zoals we eerder in dit artikel berichtten.
De consumenten die dicht bij de Nederlandse of Franse grens wonen – en dat zijn er heel wat want zo ongeveer de helft van de Belgen woont op minder dan 50 km van de grens – nemen steeds vaker hun toevlucht tot grensaankopen. Cijfers van het derde kwartaal van 2019 leren ons dat de grensaankopen in 2019 6,4 procent hoger lagen dan in 2018. In 2018 kochten de Belgen voor 91 miljoen euro aan water en frisdranken in het buitenland. In dat jaar stegen de grensaankopen trouwens met maar liefst 15,6 procent ten opzichte van 2017, omwille van de voormelde accijnsstijging.
De consumenten verliezen door de stijgende belastingen aan koopkracht. Maar ook de bedrijven zijn een verliezende partij en zelfs de overheid zal uiteindelijk een nettoverlies boeken bij een ongewijzigd fiscaal beleid.
Concurrentiepositie in gevaar
De 25 producenten van niet-alcoholische dranken die lid zijn van VIWF creëren welvaart op velerlei vlakken. Zo waren ze in 2017 goed voor 3.568 werknemers (4,0 % van alle werkgelegenheid in de nationale voedingsindustrie) en tekenden ze dat jaar voor 102 miljoen euro investeringen (bron: FOD Economie). Je wilt dat die bedrijven hier vooral blijven… en die ondernemingen willen dat ook graag, maar dan heb je wel een fiscaal beleid nodig dat het nog steeds economisch zinvol maakt om hier activiteiten te ontwikkelen.
Elke aankoop in het buitenland is er een die niet tot de concurrentiepositie van de in België gevestigde bedrijven bijdraagt. De jobs zijn vaak niet-delokaliseerbaar. Je kunt de bron van Spa niet verplaatsen. Als de bedrijven sluiten, dan zijn de jobs voorgoed verdwenen en zal niemand hun activiteit in die regio overnemen.
Fiscale inkomsten in gevaar
Het lijkt op het eerste zicht onlogisch, maar de continue stijging van de fiscale lasten op de niet-alcoholische dranken zal uiteindelijk finaal minder fiscale opbrengsten opleveren. We zien dit fenomeen nu al aan het werk bij de dalende accijnsinkomsten op alcoholische dranken. Economen spreken in dit verband over de ‘Laffer-curve’. Je kunt tijdelijk je fiscale inkomsten opkrikken door hogere belastingen op te leggen, maar uiteindelijk komt er sowieso een breekpunt aan, en zorgen de blijvende stijgingen ironisch genoeg voor dalende inkomsten.
In België liep de overheid in 2018 alleen al maar liefst 40 miljoen euro mis aan btw, verpakkingsheffingen en accijnzen door toedoen van de grensaankopen. De totale inkomsten blijven nog even stijgen, maar het staat in de sterren geschreven dat dit verhaal binnenkort ten einde komt.
Fiscale hervorming noodzakelijk
Er zit heus niks anders op… willen we de koopkracht van de consumenten en de toekomstige tewerkstelling en investeringen van de fabrikanten van niet-alcoholische dranken in België beschermen, dan moet het roer om. Er dient een hervorming te gebeuren van de lasten op niet-alcoholische dranken die uiteraard finaal ook een vermindering van die lasten met zich moet meebrengen.