Iedereen weet dat het moet, weinigen doen het goed: voldoende water drinken. Nochtans zijn de voordelen genoegzaam bekend. 60% van ons lichaam bestaat uit water en elk orgaan, weefsel en cel in ons lichaam heeft water nodig om te functioneren. Water is een essentieel voor onze lichamelijke én geestelijke gezondheid. Louter drinken om de dorst te lessen is daarom niet genoeg, omdat de lichaamscellen dan onvoldoende gehydrateerd worden.
Natuurlijk mineraalwater is een onmisbare bron van mineralen zoals calcium, magnesium en kalium, die als actieve bestanddelen in de weefsels van ons organisme vitale lichaamsfuncties en metabole processen (stofwisseling) regelen. Ook bevat water oligo-elementen (fluor, selenium, siliciumoxide,…), die in weliswaar zeer kleine hoeveelheden toch een sleutelrol spelen in ons lichaam.
Wat als we te weinig drinken?
Van een verminderde nierfunctie, nierstenen, hart- en vaatziekten en stofwisselingsziekten tot diabetes type 2: het zijn slechts enkele gezondheidsnadelen als gevolg van onderhydratatie. Ook zijn er bewezen impact op cognitieve prestaties en hogere risico’s in verband met veiligheid, zoals verminderde aandacht bij het werken met machines, gevaarlijke stoffen etc. Goede hydratatiegewoonten doen net het omgekeerde en bevorderen de aandacht, het geheugen en de prestaties in het onderwijs en op de werkplek.
De EFSA (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid) schat dat we ongeveer een vijfde van het benodigde water halen uit onze voeding en beveelt aan dat we een extra hoeveelheid aan vloeistoffen moeten drinken – 2 liter voor mannen en 1,6 liter voor vrouwen per dag. Toch blijkt uit de statistieken dat veel Europeanen onvoldoende gehydrateerd zijn. Doelgericht sensibiliseren kan dus een positief effect hebben op de gezondheid van miljoenen Europeanen.
Verhoogd risico
Bepaalde groepen zijn kwetsbaarder voor onder- en dehydratatie. Jonge kinderen en ouderen op de eerste plaats, omwille van een verhoogd risico op een onderontwikkelde hydratatiereflex of verstoord dorstmechanisme. Beide groepen zijn vaak afhankelijk van anderen voor de tijdige toediening van water en ‘vergeten’ soms simpelweg om zelf te drinken.
Zo wordt geschat dat maar liefst 60% van de kinderen niet genoeg drinkt en dat 25% minder dan één glas water (250 ml) per dag drinkt. Dat is niet onschuldig, omdat kinderen bij aankomst op school vaak al uitgedroogd zijn. Het is dan ook verontrustend dat uit een recente studie blijkt dat kinderen slechts 14% van hun totale vochtinname op school consumeren. Optimale hydratatie is cruciaal voor de cognitieve flexibiliteit en het geheugen van een kind, voor de lichamelijke en tandheelkundige gezondheid (te weinig aanmaak van speeksel bij dehydratatie bevordert tandbederf).
Bij ouderen wordt een gebrek aan goede hydratatie in verband gebracht met een verhoogde morbiditeit (ziekte of medische problemen binnen een populatie) en mortaliteit (sterftecijfer). Dit is van groeiend belang in het licht van de vergrijzing van de Europese bevolking. Deze groep is ook afhankelijk van anderen om hen van voldoende water te voorzien, en zijn bijzonder kwetsbaar voor uitdroging als gevolg van de fysiologische veranderingen die gepaard gaan met veroudering: een verminderd dorstgevoel, een afnemende nierfunctie en een lager lichaamswatergehalte.
Ook in België
In onze bevraging bij 1000 Belgen blijkt dat 7 op de 10 aangeven dat water belangrijk is om te hydrateren, maar toch staat water bij slechts de helft dagelijks op tafel. Water staat daarmee wel nog altijd met stip op nummer 1 voor de dagelijkse consumptie, op plaats twee en drie komen de suikervrije en suikerarme frisdranken. Het lijkt er dus op dat ook de Belgen zich wel bewust zijn van het belang van goede hydratatie, maar het alsnog te weinig doen.
Sinds de coronapandemie drinkt de Belg echter meer water, en kiest hij vaker voor suikervrije alternatieven. Gevraagd naar de redenen om te drinken, is dat bij water vooral om te hydrateren, bij het eten of bij het sporten. Bij frisdranken wordt vaker ‘genieten’ of ‘ontspannen’ opgegeven. In dat verband bieden de waters ‘met een smaakje’ dus veel potentieel. Die nieuwe categorie is in opmars, en er wordt voor gekozen om zowel te genieten als te hydrateren.
Waarom water?
Omdat het zowel goedkoop als effectief is. Slechts een paar glazen per dag kunnen een enorm verschil maken voor de gezondheid en het welbevinden. Water is de gezondste en meest natuurlijke optie, omdat het geen, vet, cholesterol of calorieën bevat. En dat heeft dan weer een remmend effect op de ontwikkeling van overgewicht en obesitas, hart- en vaatziekten, etc. Kortom, het is van vitaal belang het belang van gezonde hydratatie te erkennen en het beleid met noodzakelijke programma’s en campagnes erop af te stemmen.
Educatie is de sleutel. Gerichte stimuli zouden ongetwijfeld resulteren in gezondheidsvoordelen en betere prestaties en veiligheid op school en op het werk. En niet onbelangrijk: ook op financieel vlak zou voldoende hydratatie een grote impact hebben. Als 100% van de Europese bevolking 2 liter water per dag zou drinken, zou dit een besparing van meer dan 250 miljoen euro per jaar in de gezondheidszorg opleveren, volgens eerdere studies*. ‘Drink meer water’ is een eenvoudige boodschap. Maar uit de cijfers blijkt dat er aanzienlijke steun van beleidsmakers nodig zal zijn om die ook in de hoofden te krijgen.
We hopen dan ook dat de Belgische overheid werk zal maken van de taksenlasagne – waaronder de discriminerende suikertaks voor waters met een smaakje – en de heffingen die flessenwater in België veel duurder maken dan in onze buurlanden.
*Lotan Y, Buendia Jiménez I, Lenoir-Wijnkoop I, et al. Primary prevention of nephrolithiasis is cost-effective for a national healthcare system. BJU Int [Internet]. 2012 Dec;110(11c):E1060–7.
Cijfers en bevindingen in deze blog zijn afkomstig van Hydration and Health, Hydration in Europe, Children and Hydration, Older adults and Hydration, Dr. Joan Gandy, Fellow of the British Dietetic Association. Dr. Gandy is auteur van het Oxford Handbook of Nutrition and Dietetics and the Manual of Dietetic Practice.