Over frisdrank

Frisdranken, steeds meer keuze 

Wie houdt er niet van een sprankelende, frisse dorstlesser op tijd en stond, een tintelende opkikker met je favoriete smaak? Frisdranken zijn niet meer weg te denken uit ons consumptiepatroon. Door de enorme keuze vandaag kan de consument perfect een drankje kiezen dat het beste bij hem past. Van water met een exotisch smaakje, tot de iconische ‘originals’.

Welke dranken behoren tot de categorie ‘frisdranken’? Dat zijn alle niet-alcoholische dranken op basis van water die gearomatiseerd en aangezuurd kunnen zijn en die doorgaans koolzuurgas bevatten. Daarnaast kunnen er ook zoetstoffen in voorkomen, naast fruit, vruchtensappen, melk, soja, minerale zouten, vitamines, aroma’s, plantenextracten, andere voedingsstoffen…

De producenten hebben de afgelopen jaren grote inspanningen gedaan om het aanbod te diversifiëren. Voor wie weinig of geen calorieën wil, zijn de suikerarme of suikervrije alternatieven niet meer te tellen. Ook het segment van NAB’s – non-alcoholic beverages – zit in de lift, door de toenemende interesse voor alcoholvrije, maar daarom niet minder feestelijke drankjes.

Alcoholvrij & gezond in de lift

Frisdranken worden ook steeds meer gezien als gezondheidsboosters. Frisdrankproducenten worden haast "apothekers", door gezondere en functionelere niet-alcoholische dranken te produceren, met minder suiker en meer natuurlijke stoffen. Deze verschuiving komt voort uit een groeiend bewustzijn van de relatie tussen voeding en gezondheid, versterkt door de Covid pandemie. Mensen geven steeds meer de voorkeur aan lokale, authentieke, en ethische producten. In België is 53% van het totale frisdrankvolume op de markt suikervrij of suikerarm.

Ook de trend van "sober-curious" groeit, waarbij we bewust kiezen voor minder zoete, complexe niet-alcoholische dranken (NABs). Deze trend wordt aangewakkerd door evenementen zoals Dry January en Tournée Minérale. Vooral jongeren tonen interesse, met bijna een vijfde van de -34-jarigen die vaak voor niet-alcoholische alternatieven kiezen.

Smaak blijft echter de topprioriteit, en complexe en gesofisticeerde smaken, geïnspireerd door natuurlijke ingrediënten zoals kruiden, bessen en schillen, zijn in trek. Daarnaast spelen ook de gezondheidseffecten een grote rol. Met natuurlijke noötropica (kruiden of hormonen die cognitieve functies zoals geheugen verbetert), enzymen en antioxidanten om de hersenactiviteit te stimuleren, de darmflora te herstellen en het immuunsysteem te versterken.

Belg is tevreden over aanbod 

Dat consumenten steeds meer hun gading kunnen vinden in het aanbod blijkt ook uit onze recente Beverage Barometer 2023. Zo verklaart bijna 52% van de respondenten voldoende gezonde keuzes en variaties te vinden in het huidige assortiment (fris)dranken.

Frisdrankensector blijft groeien 

De frisdrankensector in ons land kende in 2022 een fikse groei van 5,5% ten opzichte van 2021. Door een verhoogd gezondheidsbewustzijn – dat een boost kreeg tijdens corona - gaan we ook meer op zoek naar suikerarme en -vrije alternatieven. De verhouding suikerhoudend tegenover suikervrij of -arm is 66% tegen 33%. In 2016 was dat nog 70/30.

124,5 liter: zoveel frisdrank dronken de gemiddelde Belg in 2022, tegenover 118,9 in 2021 en 123,6 in 2020. Daarmee zit 2022 precies weer op dezelfde hoogte als 2018 (124.5) en 2019 (123,6). De sluitingen in de horeca door corona verklaren wellicht de terugval in 2020 en 2021, maar tegelijk ook de toegenomen aandacht voor gezonde dranken.

Onze frisdrankenproducenten zetten dan ook stevig in op deze suikervrije en -arme alternatieven: liefst 6 op de 10 nieuwe drankjes die het afgelopen decennium op de markt kwamen bevatten weinig tot geen suiker. En de sector gaat ook voor de komende jaren op dit elan verder: tegen 2025 beloven onze producenten om nog eens 7% minder suiker te gebruiken in hun frisdranken.

Zo kopen we frisdranken: meer bewust van prijs en promo’s

Consumenten kopen steeds prijsbewuster. En dat geldt ook voor frisdranken, zo blijkt uit onze Beverage Barometer 2023 bij 1000 Belgen.

Ongeveer 56,9% geeft aan maandelijks tot 50 euro uit te geven aan frisdranken voor thuisgebruik, terwijl 74,1% dezelfde range hanteert voor frisdranken buitenshuis. Opmerkelijk is dat 19,7% zegt momenteel minder te spenderen aan frisdranken buitenshuis in vergelijking met een jaar geleden, terwijl slechts 11,5% meer uitgeeft. 10,7% besteedt meer dan 100 euro per maand aan frisdranken voor thuisgebruik, 4,5% doet dat buitenshuis.

Invloed van stijgende prijzen

Deze vaststellingen zijn niet verwonderlijk. De algemeen stijgende prijzen hebben ook een invloed op onze frisdrankaankopen. Meer dan een derde (34,2%) geeft aan dat ze nu meer letten op promoties, terwijl 20,2% goedkopere merken koopt en 14,9% minder koopt tout court.

Hoewel prijzen een belangrijke rol spelen in de keuze voor frisdranken, verklaart 35,6% dat stijgende prijzen hun drankgewoonten niet hebben beïnvloed. Dit wijst erop dat merkvoorkeur en smaak nog steeds sterke drijfveren zijn.

Oorzaken van stijgende prijzen

Consumenten zien verschillende oorzaken voor de stijgende prijzen van frisdranken. Zo ziet (54,3%) de inflatie als boosdoener, 46,4% kijkt naar belastingen en heffingen van overheidswege, zoals de suikertaks en BTW.

De hoge winstmarges van producenten (35,3%) en de stijgende kosten van grondstoffen dragen volgens 33,6% ook bij aan de prijsstijgingen. Maar 25,9% schrijft die dan weer toe aan ‘de vele nieuwe regels voor duurzaamheid waardoor verpakkingen en transport duurder zijn.’

Grensoverschrijdende aankopen 

Jagen de duurdere dranken ons over de grens? Het onderzoek onthult dat 61,2% nooit de grens oversteekt om goedkopere frisdranken in te slaan. Ruim een vierde 27,0% gaat ‘maximaal een paar keer per jaar’, terwijl 11,7% dit vaker doet. Het merendeel van de consumenten vindt het prijsverschil dus niet de extra moeite waard om de verplaatsing te doen.

Tot slot zijn de prijs (36,8%) en smaak (29,4%) nog steeds de belangrijkste overwegingen bij het kiezen van een frisdrank. Een kleiner aandeel kijkt naar het suikergehalte/ het aantal calorieën (10,2%), het merk (9,6%), beschikbaarheid (3,8%), duurzaamheid van de verpakking (2,8%), gezondheids/ nutriscore (2,2%), kwaliteit en veiligheid (1,1%), en de aantrekkelijkheid van de drank en verpakking (0,5%).

Kortom, consumenten passen hun aankoopgewoonten aan in reactie op stijgende prijzen, maar merkvoorkeur en smaak blijven belangrijke beslissingscriteria bij het kiezen van een frisdrank.

Bittere en complexe frisdranken steeds populairder

Belgische consumenten ontdekken volop meer bittere, complexe smaken, naast frisse en fruitige aroma’s. Al blijft ook zoet onverminderd populair. De nieuwste smaaktrends uit onze nieuwe Beverage Barometer.

Uit onze bevraging bij 1000 Belgen blijkt dat 44,2% nog steeds zoet verkiest voor zijn dranken. Al winnen bittere smaken ook terrein, met 10,7% die deze smaak verkiezen. Zure en complexe smaken (verschillende smaken door elkaar) hebben elk hun eigen aanhang, met respectievelijk 6,5% en 6,3%. Ongeveer 4,0% kiest kruidig. Tot slot is er ook nog een groot contingent onbesliste kiezers: 10,2% vindt alle smaken even lekker, 9,4% vindt geen enkele smaak lekker, en 8,8% heeft geen voorkeur.

Bitterzoete smaakevolutie

Maar het zijn dus vooral de bittere smaken die stevig aan populariteit winnen. Vooral bij een wat matuurder publiek: 16% van de 55-plussers prefereert deze smaak (tegenover 5,3% van de jongeren (-34 jaar). Ook zuur kan vooral de ouderen bekoren (9,7% bij 55+).

Maar ook zoet zal niet snel verdwijnen. Dit blijft de favoriet van 44,2%. Al geldt hier dan weer: hoe jonger, hoe meer verzot op zoet. 69.3% van de -34-jarigen zet zoet op één, tegen 47.4% bij 34-55 en 25,7% bij 55+.

Tussen mannen en vrouwen zijn er in de top 3 (zoet-bitter-zuur) weinig significante verschillen, zij het telkens een zeer licht overwicht voor de vrouwen. De reden zou kunnen zijn dat mannen dan weer meer fan zijn van complexe smaken, met 8.2% tegen 4,5%, en van ‘kruidig’ met 4,9% tegen 3,1%.

Frisse en fruitige aroma’s